* Following Jean-Jacques Rousseau
[ENG] For this photography section [DW B, June 2010] Michèle Matyn (1978) made a selection of the Polaroids she brought from her far and lonely travels through Central Canada, France and Spain. Her first trip was titled I wasn’t born yesterday, deary. A trip in the eye of Guy Maddin. She drove her pick-up truck from Winnipeg (the geographical centre of the North American continent) through the provinces of Saskatchewan and Manitoba. One month of permafrost and roughly 8.500 km at the heart of winter 2009. The journey she undertook during the spring of 2010 was titled Samanta and brought her, with as many detours as possible, from Antwerp to the Semana Santa in Andalucía. About 9.000 km in a Peugeot Partner modified to a mobile workspace and bedroom.
That Matyn’s way of handling photographs is embedded in an experimental practice of quasi ritual actions, that she excessively enlarges her photographs on walls and connects them to sculptures and installations, or that she sculpts picture frames from marzipan; all of this can not be recognised in this frozen sequence of Polaroids. And yet, these mysterious and dream-like images of rock formations, trees, mountains and stones do obviously result from this radically subjective creative process. In Matyn’s photos the fields have eyes and the woods have ears, as in the medieval drawings of Hieronymus Bosch. In nature she searches for contact with something inexpressible, something that looks back, like the eyewink in a stone (Sad Elephant).
Many photography projects serve as licences for adventurous travels and rambles through the most desolate of places in extreme circumstances. But Michèle Matyn uses her Polaroid camera in a very intense and personal experience of the landscape and in a fashion highly contrasting to the usual documentary approach of distance and objectivity.
The typically warm and ‘wrong’ colours, the light flashes and the out-of-focus blur are results of the imperfection and coincidence that are inherent to the automatic Polaroid camera. Matyn applies the pictorial poetry of the Polaroid to create images that preserve the memories of an almost animistic alliance she has with nature. In the mountain ridge she suggests a smile (Happy Mountain).
Close encounters often have something spooky. Stones and tree stumps, dead trunks and hills seem to be charged by the emotional energy of exceptional encounters. To Matyn photography is definitely not a mere optical scan. What drives her most are imagination and the unknown. She does not intend to show what is there, the landscape as a distance and exposition, but she likes to zoom in on just that which comes forward to her.
Have another look at these Polaroids. Believing is seeing. I recognise tragic shapes: the grin of a skull (Craneo); a figure like an Easter Island statue, covered with moss and standing between gigantic stones that seem to have fallen from the sky (Spinx); a stoned orc spreading its wings (Agua del Gato); a frightening skeleton with burned holes (Der böse Tod) … With the camera as her companion she reveals those moments when time congeals into sculpture and nature appears as a soulful creature. In these Polaroids the threatening and begging beings whose dark holes suck us in, seem to have come to life. Her sensitivity for nature is stimulated by her research in age-old folk tales en customs, anthropological myths and sagas, but also popular comics and films about the thin boundary between man and animal, between human and demon. In this sense, during her pilgrimages she adopts the tree stump Lucien Desert as a companion to expel her fears, and Gloria — her pictures and performances around a dump on a fallow land near Antwerp — referred to the glassed compost heap that was consulted as an oracle by the Fraggles, the subterranean creeps in the popular puppet series by Jim Henson. Michèle Matyn is a woman with soul. Her works refer to the source of the occult in artistic traditions from Surrealism to the mysterious Polaroids by Russian director Andrei Tarkovsky, the duende of Garcia Lorca, or the present-day interest for animism, which doubts the modernist division between soulless our soulful matter or between fiction and reality, and charges reality with hidden powers. (cf. the exhibition Animism in MuHKA and Extra City in Antwerp). It is quite interesting to see how Matyn makes use of photography. Ever since its origins this medium was used to objectify reality, to witness things from a distance. But what if we could get rid of this division and persuade the unknown to reveal itself in an image? Photography would become a little bit like magic.
You can see that objects get an emotional meaning and therefore seem to resemble a Merzbau or a shrine, in Matyn’s older photo series Superfans, about idolatry, and in the portrait of (and with) singer Daniel Johnston Love is the answer and you know that for sure. Her first solo exhibitions in De Brakke Grond in Amsterdam 2006 and Fotomuseum in Antwerp 2007 carried that same title. Also in 2007 she presented Bivak Gloria in Hessenhuis in Antwerp, The coming of the green man in Homey (a club in Antwerp) and Back to the future in Kunstencentrum België in Hasselt. In 2008 she had the exhibition Bodil Edenhagen. We live together in a photograph of time in the Sint-Lucaspassage Antwerp, and in 2009 Boterknieën in Kunstruimte 1646 in The Hague. I wasn’t born yesterday, deary. A trip in the eye of Guy Maddin was presented in the Beursschouwburg in Brussels in February 2010, and Samanta started on April 24 2010 in SECONDroom Antwerp. Michele Matyn was the winner of the first edition of the Canvascollectie (a competition organized by the Flemish national television) in 2008. She is currently active with various artist initiatives and international collectives such as Cakehouse, Bissy Bunder and Rotkop, producing performances, films, cd’s, magazines and exhibitions like A meeting between the tragic and the funny (in Hessenhuis Antwerp and De Brakke Grond Amsterdam).
Inge Henneman
* Naar Jean-Jacques Rousseau
[NL] Michèle Matyn (1978) maakte voor deze fotokatern [DW B, juni 2010], Daydreams of a Solitary Stroller, een selectie uit de polaroids die ze meebracht van haar verre, eenzame reizen door centraal Canada, Frankrijk en Spanje. De eerste tocht kreeg de titel I wasn’t born yesterday, deary. A trip in the eye of Guy Maddin. Matyn reed met de jeep vanuit Winnipeg (het geografische midden van het Noord-Amerikaanse continent) door de provincies Saskatchewan en Manitoba. Een maand permafrost. Een slordige 8.500 kilometer in het putje van de winter van 2009. De reis die ze in het voorjaar van 2010 ondernam kreeg de titel Samanta en ging langs zoveel mogelijk omwegen van Antwerpen naar de Semana Santa in Andalusië. Een kleine 9.000 kilometer met een Peugeot Partner omgebouwd tot mobiel atelier en slaapruimte.
Dat Matyns omgang met foto’s is ingebed in een experimentele praktijk van quasi rituele acties, dat ze haar foto’s metershoog uitvergroot op de muur presenteert en verbindt met sculpturen en installaties, of dat ze fotokaders kneedt van marsepein, dat alles kan je in deze verstilde sequentie van polaroids niet terugvinden. En toch resulteren ook deze mysterieuze, droomachtige beelden van rotsformaties, bomen, bergen en stenen ontegensprekelijk uit dat radicaal subjectieve, creatieve proces. In de foto’s van Matyn hebben de velden ogen en de bossen oren, zoals in de middeleeuwse tekeningen van Jheronimus Bosch. Ze zoekt in de natuur contact met iets onuitsprekelijks, iets wat terugkijkt, zoals de knipoog in een steen (Sad Elephant).
Menig fotografieproject dient als een vrijgeleide om avontuurlijke reizen te maken en op de meest desolate plekken in extreme omstandigheden rond te zwerven, maar de manier waarop Michèle Matyn de polaroidcamera inzet in haar intens persoonlijke beleving van het landschap lijkt een omkering van de gebruikelijke documentaire benadering vanuit een eerder afstandelijk en neutraal standpunt.
De typisch warme en ‘foute’ kleuren, de lichtflitsen, en de wazige onscherpte zijn het gevolg van imperfecties en toevalligheden eigen aan het automatisme van de camera. Matyn zet de picturale poëzie van de polaroid in om beelden te creëren die de herinnering bewaren aan het nagenoeg animistische verbond dat ze sluit met de natuur. In de bergrug suggereert ze een glimlach (Happy Mountain).
Close encounters hebben vaak iets spooky. Stenen en boomstronken, dode stammen en heuvels lijken opgeladen met de emotionele energie van bijzondere ontmoetingen. Fotograferen is voor Matyn allerminst een optisch scannen, ze laat zich voluit leiden door de verbeelding en het onbekende. Het is niet haar intentie te tonen wat er is, het landschap als verte en voorstelling, maar in te zoomen op wat aan haar verschijnt.
Kijk nog eens naar deze polaroids. Eerst geloven en dan zien. Ik herken tragische gedaanten: de grimas van een schedel (Craneo), een Paaseilandachtige figuur overdekt met mos tussen gigantische stenen die uit de hemel zijn gevallen (Sphinx), een versteende schrikgestalte die zijn vleugels spreidt (Agua del Gato), een naargeestig skelet met verbrande holten (Der böse Tod) … Matyn maakt met de camera als haar medespeler die momenten zichtbaar waarop de tijd stolt tot sculptuur en de natuur verschijnt als bezielde creatuur. In de polaroids worden de dreigende en smekende wezens wier donkere gaten ons naar binnen zuigen als het ware belichaamd. Haar research naar eeuwenoude volksverhalen en gebruiken, antropologische mythen en sagen, maar evengoed populaire strips en films over de dunne grens tussen mens en dier, tussen mens en demon voedt haar ontvankelijkheid voor krachten in de natuur. Zo adopteert ze tijdens haar pelgrimages ook de boomstronk Lucien Desert als gezelschap om haar angsten te bezweren, en verwees Gloria, haar foto’s en performances rond een storthoop op een braakliggend terrein in Antwerpen, naar de bebrilde compostberg die als orakel geraadpleegd werd door de Freggels, de ondergrondse griezels in de populaire poppenserie van Jim Henson.
Michèle Matyn is een dame met soul. Haar werk refereert aan de bron van het occulte in artistieke tradities van het surrealisme tot de geheimzinnige polaroids van de Russische regisseur Andrej Tarkovski, de duende van García Lorca, of nog aan de actuele interesse voor het animisme dat de modernistische tweedeling tussen zielloze en bezielde materie, tussen fictie en realiteit in twijfel trekt, en de werkelijkheid oplaadt met verborgen krachten (zie de tentoonstelling Animism in het MuHKA en Extra City in Antwerpen). Het is interessant om te zien hoe Matyn met fotografie omgaat. Net dat medium is sinds haar ontstaan ingezet om de werkelijkheid te objectiveren, op een afstand te plaatsen als ‘het andere’. Wat als we die scheiding opheffen en het onbekende uitnodigen om zichzelf kenbaar te maken in een beeld? Dan wordt fotografie een beetje magie.
Het fotograferen van dingen die een bijzondere, emotionele betekenis hebben en daardoor het karakter krijgen van een Merzbau of een schrijn, is terug te vinden in Matyns oudere fotoreeksen Superfans, over idolatrie, en in het prachtige portret van (en mét) de zanger Daniel Johnston, Love is the answer and you know that for sure. Dat is ook de titel van haar eerste solotentoonstellingen in De Brakke Grond in Amsterdam in 2006 en in het FotoMuseum Provincie Antwerpen in 2007. Ze presenteerde datzelfde jaar Bivak Gloria in het Hessenhuis, The coming of the green man in Homey en Back to the future in Kunstencentrum België in Hasselt. In 2008 exposeerde ze Bodil Edenhagen. We live together in a photograph of time in de Sint-Lucaspassage Antwerpen, en in 2009 Boterknieën in kunstruimte 1646 in Den Haag. I wasn’t born yesterday, deary. A trip in the eye of Guy Maddin werd gepresenteerd in de Brusselse Beursschouwburg in februari 2010, en Samanta werd voorgesteld op 24 april 2010 in SECONDroom Antwerpen. Michèle Matyn won de eerste Canvascollectie in 2008, en is actief in verschillende kunstenaarsinitiatieven en internationale collectieven als Cakehouse vzw, Bissy Bunder en Rotkop waarmee ze performances, films, cd’s, magazines en tentoonstellingen produceert, zoals het geslaagde A meeting between the tragic and the funny (in het Hessenhuis en De Brakke Grond).
Inge Henneman